Ayçiçeği Yetiştiriciliği, Ayçiçeği yetiştiriciliği ülkemizi ekonomik yönden kalkındıran tarımsal bir faaliyet olup, yetiştirilme şekli ayrıntılı olarak tarafınıza aktarılacaktır. Kapasitesi iyi olan topraklarda yüksek verim potansiyeline sahip olur. Kumsal topraklardan ağır yapıdaki killi topraklara kadar her türlü iyi drenajı yapılmış topraklarda tarımı yapılabilmektedir. Ayçiçeğinin tuzluluğa karşı verimliliği daha azdır. Tuzlu topraklarda yetiştirilen ayçiçeğinin tohumlarının yüzde yağında azalmalar olmaktadır. Ayrıca ayçiçeği yetiştirilecek toprakta %1-2 düzeyinde bulunacak tuz konsantrasyonunun çimlenmeyi önemli oranlarda düşürdüğü gözlemlenmiştir. Ayçiçeği bitkisi, asitliği (PH) 6.0 ile 7.2 arasında olan topraklarda çok iyi yetiştiği gözlemlenmiştir.
Ayçiçeği yapraklarının ışığa yönelme özelliği nedeniyle fotosentez için ihtiyaç duyduğu ışığı rahatlıkla alırlar. Işığa yönelme özelliğinden dolayı ayçiçeğine Trakya ve Marmara Bölgesinde“günebakan” veya“gündöndü” ismiyle anılmaktadırlar. Yağlık olarak ekimin %70'inden fazlası Trakya ve Marmara bölgesindedir.
Ayçiçeği, derin ve kazık kök sistemine sahip olmasından dolayı, kuraklığa karşı çok dayanıklıdır. Her türlü toprakta yetişmesine rağmen, iyi drenajlı, nötr PH'a sahip ve su tutması yüksek toprakları çok daha iyi yetişir. Taban suyu yüksek, asitli topraklarda iyi yetişmediği gibi, tuzluluğa dayanma derecesi ortaya yakın zayıf bir bitkidir.
Ayçiçeğinin daha iyi çimlenmesi için toprak sıcaklığı en az 8-10 °C olmalıdır. Bu nedenle genellikle Nisan ayı başı, Mayıs ortasında ekimine başlanır. Erken ekildiğinde verimi önemli derecede artar. Ayçiçeği soğuğa dayanıklı bir bitki olup, genelde ilk donlardan 4-6 yapraklı döneme kadar zarar görmeyen bir bitkidir. Ancak ısının -4 °C'nin altına düşmesiyle oluşan aşırı don olayından oldukça fazla etkilenir.
Ayçiçeği yetiştiriciliği nasıl yapılır?
Sonbahar Toprak İşlemesi
Ayçiçeği yetiştiriliciğinde toprağı işlemedeki amaç, ön bitkiden kalan sap artıklarını gömmek, iyi bir tohum yatağı hazırlamak, yabancı otları yok ederek toprakta depolanan su miktarını fazlalaştırmaktır. Bu nedenle, önceki bitkinin toplanmasından sonra ayçiçeği ekimi düşünülen tarla çoklu pulluk ile 20-25 santim derinliğinde sürülmelidir. İlk sürümden sonra, düşen yağışlar sebebiyle tarlada önemli bir otlanma oluşumu durumunda, fazla otlar kültivatör (Kazayağı) ile toprağı 10-15 santim derinlikte işleyerek yok edilir.
İlkbahar Toprak İşlemesi
Ayçiçeği bitkisi düzgün bir çıkış için nemli bir tohum yatağı istediğinden, bunu sağlamak için İlkbaharda toprak tava geldiğini zaman tarla önce kültivatör (Kazayağı) ve sonra yaylı tırmık veya tırmık ile 10-15 santim derinliğinde işleyerek ekime hazır duruma getirilir.
Ayçiçeği Bitkisinin Sulama Yöntemleri Nelerdir?
Aşırı su kaybına neden olmadan en kullanışlı ve en etkin sulama yöntemi kullanılır. Çıkış için ve erken gelişme dönemine giren bitkiler 40-50 cm oluncaya kadar yağmurlama sistemi, çiçeklenme öncesi ve sonrası dönemlerde bitkiler boyları uzadığı zaman yapılacak sulamalar da ise karık yöntemi tercih edilir. Karık yöntemiyle sulama yapılacak tarlalarda ayçiçeği bitkileri 30-35 cm olduğu sıra aralarından kazayağı geçirilerek karıklar açılmalıdır.
Hasat ve Depolama
Ayçiçeği bitkisi, havaların değişkenliğine ve çeşidin erkencilik durumuna bağlı olarak çiçeklenmeden 45 ile 60 gün sonra hasat zamanına ulaşır. Ayçiçeği bitkisi hasat oluşumuna geldiğinde bitkilerin sap, yaprak ve tablaları tamamen kuruyup kahverengine dönüşmüş olmalıdır. Hasat öncesinde ayçiçeği bitkisi tablalarındaki tanelerinin rutubeti %9.5'i geçmemelidir. Rutubetin yüksek olduğu dönemde hasat edilen ürünün kurutulması gerekmektedir. Ayrıca hasadın fazla geciktirilmesi kuşların zarar vermesini ve tane dökülmesini artırarak zarara neden olabilir.
