Ayçiçeği, dünyada ve Türkiye'de oldukça büyük öneme sahip yağ bitkilerinden biridir ve Türkiye'de en çok yağlık olarak üretilmektedir. Birçok bölgede yetişebilen ayçiçeği, tanelerinde büyük miktarda kaliteli yağ içerir. Pamuktan sonra yağ bitkileri ekim alanında ikinci sırada yer alır ve bitkisel yağ tüketiminin %50'sini karşılar. Toprak ve İklim İsteği Ayçiçeği, ılıman iklimin yağışlı bölgelerinde ve kara ikliminde yetişen tek yıllık bir bitkidir. Toprak sıcaklığı 8-10°C olduğunda tohumları çok iyi çimlenir. Ayçiçeği fideleri -4°C'ye kadar dayanıklıdır. Kazık kök yapısına sahip olan ayçiçeği, birçok tarla ürününe oranla kuraklığa daha dayanıklıdır ve en iyi 21-24°C sıcaklıkta yetişir. Tohumlarının çimlenebilmesi için ve yetişeceği toprak türü açısından fazla seçici değildir. Ancak derin su tutma özelliği oldukça iyi ve organik madde bakımından zengin olan topraklarda verim artar. Ayçiçeği üretimi, ağır yapıda killi ve kumsal topraklarda iyi drenaj sağlandığı takdirde yapılabilmektedir. Ancak tuzlu topraklarda tohumlarındaki yağ miktarında azalmalar görülür. Ayçiçeği, en iyi asitliği pH 6.0 ile 7.2 olan topraklarda yetişir. Sonbahar Toprak İşlemesi Tohum yatağının iyi hazırlanabilmesi için toprağı havalandırmak, önceki bitkiden kalan sap artıkları gömmek, yabancı otları temizlemek ve toprakta biriken suyu artırmak ayçiçeği üretiminde oldukça önemlidir. Bu nedenle ekimden önce, önceki bitki hasat edildikten sonra 20-25 cm derinliğinde soklu pulluk ile her yıl farklı derinlikte olacak şekilde sürülmelidir. İlkbahar Toprak İşlemesi Ayçiçeği bitkisinin düzgün bir şekilde çıkması için nemli bir tohum yatağı olması gerekir. Bu nedenle ilkbahar mevsiminde, toprak tava geldiği zaman tarla ilk olarak kazayağı ile, ardından diskaro, tırmık ya da yaylı tırmık ile derinliği 10-15 cm olacak şekilde işlenmeli ve tohum ekimine hazır hale getirilmelidir. Ekim Zamanı Bu tek yıllık bitkinin ekimi, toprak ısısına bağlı olarak değişir. Toprak ısısı 8-10°C olduğunda ekilebilen ayçiçeğinin sıcaklığın daha yüksek olduğu durumlarda tohumlarının çimlenmesi daha hızlı gelişir. Ayçiçeği bitkisinin ekimi, ilk olarak Güneydoğu Anadolu ve Ege Bölgesinde mart aylarında, daha sonra nisan ayında Karadeniz, Orta Anadolu ve Marmara Bölgesinde, mayıs ayında ise Doğu Anadolu Bölgesinde yapılır. Tohumluk Ayçiçeği üretiminde tohumluk büyük bir öneme sahiptir. Daha önceki yıllarda üretimde kullanılan açık tozlanan çeşitler, günümüzde yerini hibrit (melez) ayçiçeği tohumlarına bırakmıştır. Ekim Şekli Tohumların ekimi hassas havalı mibzerler kullanılarak yapılmaktadır. Bu mibzerler sayesinde tohumların sıra arası, ekim derinliği ve sıra üzeri oldukça kolay ayarlanabilir, bitki seyretme tekniğine gerek kalmaz ve tohum miktarından tasarruf sağlanır. Sulama Ayçiçeği ekilen tarlada yeteri miktarda rutubet yoksa çıkış sulaması yapılmalıdır. Bitki çıktıktan sonra topraktaki faydalı su azaldığında bitkiler solgunluk gösterebilir. Bu durumda 15 gün ara ile 1-2 defa tarla sulanmalıdır. Erken gelişme döneminde olan ayçiçeği, ilk olarak yağmurlama yöntemi ile, çiçeklenme ve sonrası dönemlerde ise sulamalar karık yöntemi ile yapılmalıdır. Gübreleme Doğru bir gübreleme yöntemi için ilk olarak toprak analizi yapılması gerekir. Ayçiçeği üretiminde genellikle azot, fosfor ve potasyumlu gübreler, ilk toprak işlemesi yapıldığında yani ilkbahar mevsiminde tarlaya gübre dağıtma makinesi ile verilebilir ve daha sonra kaz ayağı ile ekim derinliğine karıştırılır. Hasat ve Depolama Ayçiçeği bitkisi, yağışlı ve sıcak havalarda ve ekilen tohumun çeşidine bağlı olarak çiçeklendikten 45-60 gün sonra iyice olgunlaşmış olur ve hasadı yapılabilir. Ayçiçeği bitkisinin hasat zamanı geldiğinde bitkinin tablaları, yaprakları ve sapları kuruyarak kahverengi hal alır. Ayçiçeği hasadı, biçerdöver ile uygun yükseklikte ve uygun zamanda yapılmalıdır. Hasat edilen tablaların taneleri rutubetli olduğunda depolama yapılmadan ürün mutlaka kurutulmalıdır. Emniyetli ve doğru bir depolama yapmak için ayçiçeği tanelerinin rutubet oranı %9'dan fazla olmamalıdır. |
Ekrem CİFTCİ
25 Nisan 2024 PerşembeUzun yıllardır ayçiçeği üretimi gerçekleştiren bir çiftçiyim. Ancak son dönemlerde verim oldukça düştü. Acaba; sulama, ekim şekli, gübreleme veya tohum kullanımında yapmış olduğum hatalardan dolayımı ayçiçeği üretimi azaldı. Üretim arttırmak amacıyla sizler ne önerirsiniz?
Cevap yazAdmin
25 Nisan 2024 PerşembeEkrem ÇİFTCİ,
Ayçiçeği üretimindeki verim düşüklüğünün farklı sebepleri olabilir. Sulama, ekim şekli, gübreleme ve tohum kullanımı gibi faktörlerin her biri, verimi doğrudan etkileyebilir. Öncelikle, sulama düzeninizi gözden geçirmeniz önemli. Ayçiçeği, suyu seven bir bitkidir ancak aşırı sulama da kök çürümesine neden olabilir. Dengeli ve düzenli sulama yapmanız faydalı olacaktır.
Ekim şekline gelince, sık ekim yapmak bitkilerin birbirinden besin ve su almasını zorlaştırabilir. Bitkiler arasında yeterli mesafe bırakmak, daha sağlıklı gelişmelerini sağlar. Gübreleme konusunda ise, toprağın ihtiyaçlarına uygun organik veya kimyasal gübreler kullanmanız verimliliği artırabilir. Toprak analizleri yaptırarak eksik besin maddelerini belirleyebilir ve uygun gübreleme programı oluşturabilirsiniz.
Son olarak, kaliteli ve hastalıklara dayanıklı tohumlar kullanmak, verimi artırmanın en önemli adımlarından biridir. Sertifikalı tohumlar tercih ederek, daha yüksek bir verim elde edebilirsiniz.
Umarım bu öneriler size yardımcı olur ve ayçiçeği üretiminizde istediğiniz verimi yakalarsınız. Bol ve bereketli hasatlar dilerim!
Cem Aydın
25 Nisan 2024 PerşembeEkrem bey öncelikle ayçiçeği üretimini arttırmak istiyorsanız kaliteli ve verimli tohum kullanmanız gerekir. Bunun yanı sıra toprağın ihtiyaç duyduğu uygun gübreleme yapılmalıdır. Sabah ve akşam üzeri sulama yapılmalı ve düzenli olarak bitkinin sulaması yapılmalıdır. Uzman bir ziraat mühendisi desteği alarak uygun şartlar altında ekim gerçekleştirilmelidir.
Soru Sor / Yorum Yap